یکى از موضوعاتى که در جامعهى ما وجود دارد و خیلى اذیتم مىکند، بحث نگاه جنسیتى به همه چیز است که روز به روز در جامعهى ما زیادتر مىشود. فرقى هم نمىکند، چه پسر و چه دختر، معمولاً در بیشتر مواقع بیش و پیش از توجه به مسائلى مانند فکر، اندیشه و هدف طرف مقابل، به این مسئله دقت مىشود که طرف پسر است یا دختر!!!
این نوع نگاه معمولاً از سوى پسرها زنندهتر به نظر مىرسد و حتى بسیارى فکر مىکنند که تنها از سوى پسر به دختر چنین نگاهى وجود دارد، اما برخلاف تصور عامه عکس آن به مراتب بیشتر است.
دیروز در وبلاگى مطلبى خواندم که فکر نوشتن این پست را در ذهنام انداخت؛ «قوسهاى بدنم به چشمهایت بیشتر از تفکرم مىآید».
به هیچ عنوان منکر وجود و زشت بودن چنین نگاهى در جامعه نیستم، اما از سوى دیگر باید به این مشکل هم با دید آسیبشناختى نگاه کرد. به عنوان یک نمونهى ساده به میزان مصرف لوازم آرایش در بین زنان ایرانى چندین برابر میانگین جهانى است، تا آن حد که زنان ایران با جمعیتى حدود 37 میلیون نفر چیزى در حدود سالانه 3 میلیارد دلار (با دلار 3430 تومان بخوانید 10 هزار 260 میلیارد تومان) یعنى هر زن ایرانى به صورت میانگین هر روز 760 تومان خرج لوازم آرایش خود مىکند یعنى سالانه در حدود 278 هزار تومان. نکتهى جالب آنجاست که سهم دختران و زنان جوان چیزى بیش از نصف میزان مصرف است؛ درست برعکس بیشتر کشورهاى دنیا که آرایش بیشتر مربوط به زنان مسن است.
حالا به نظر شما اگر این میزان مصرف لوازم آرایشى اگر به منظور جلب نظر طرف مقابل –که بیشتر هم جنس مخالف است- نیست، چه دلیل دیگرى مىتواند داشته باشد؟!
بارها در جلسههاى ادبی، فلسفی، علمى و حتى محیطهاى ادارى با خانمهایى روبرو شدهام که جدا از سطح علمى و جایگاهى که دارند، بیشتر به این توجه مىکردند که قوسهاى بدن و ظرافتهاى زنانهیشان را برجسته کنند. البته در عین حال کسانى را هم دیدهام که درست نقطهى مقابل این بودهاند- از نظر انسانشناسى طبیعى است که ظرافتهاى زنانه براى مردها جذابیت داشته باشد، اما از منظر جامعهشناسى برجسته کردن این ظرافتها –چه در نمایش و چه در توجه کردن- نوعى بیمارى محسوب مىشود.
بدون شک بیشتر ما مىتوانیم زنانى را مثال بزنیم که با وجود برخوردارى تمام از این ظرافتها و جذابیتهاى زنانه، هیچگاه در ذهن مخاطبان مردى که داشتهاند با این عنوان یادآورى نشدهاند و همینطور نقطهى عکس این موضوع.
هدف از این نوشته نه مقصر جلوه دادن و نه بىگناه دانستن کسى یا گروهى است، بلکه تنها سعى شده با نگاهى به موضوعى دردآورى که در جامعه هست به بررسى آن پرداخت.
از دیدگاه من، نگاه جنسیتى به افراد، یکى از لایههاى زیرین آسیبهاى اجتماعى است که مىتواند در جامعه منشا مشکلات زیادى از جمله تجاوز به عنف، بىحرمت شدن جایگاه زن باشد و راهحل آن تنها در این دیده مىشود که زنان و مردان ما بیشتر به افکار و دانستههاى یکدیگر نگاه داشته باشند تا ... .