فرهنگ رانندگی همواره از بستر واقعیت‌ها و روابط اجتماعی متاثر بوده چه آن زمان که انسان‌ها با اسب و شتر مسافت‌های کوتاه و بلند را طی می‌‌کردند که امروز که به لطف صنعت و فناوری شیوه‌های حمل و نقل پیشرفت خارق‌العاده‌ای یافته است.
از آن زمان تاکنون وجه مشترک تمام وسایل نقلیه، هدایت آن توسط انسان‌هاست. به عبارت دیگر، تعیین میزان سرعت و جهت و از همه مهم‌تر تعیین هدف رانندگی بر عهده انسان بوده، هست و خواهد بود. عامل انسانی نقش اصلی را در رانندگی دارد که در این میان، با پیچیده‌تر شدن روز افزون ساختار جوامع بشری و به تبع آن، روابط فرهنگی و اجتماعی، رانندگان و شیوه رانندگی آنان نیز از نظر اجتماعی و اقتصادی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
در این یادداشت هدف آن است که نظری کلی به جوانب مختلف رانندگی و انگیزه افرادی که به عنوان راننده پشت فرمان قرار می‌گیرند، خواهیم داشت.
ایران از جمله کشورهایی است که در بخش شهری، با تراکم روزافزون جمعیت مواجه است و در نتیجه با مسائل مختلف اجتماعی و فرهنگی که به دلیل تراکم جمعیت به وجود آمده، دست به گریبان است. تراکم و ترافیک سنگین اتومبیل‌ها، میل به داشتن خودروی شخصی به منظور استفاده از تسهیلات آن، عدم اعمال سیاست‌های درست حمل و نقل شهری و نبود وسایل نقلیه عمومی کافی و شاید از همه مهم‌تر، پیدا شدن راه‌های گوناگون برای بهره‌برداری اقتصادی از خودروی شخصی مانند مسافرکشی که از پیامدهای تورم و افزایش جمعیت است، انگیزه داشتن اتومبیل شخصی را در شهرهای بزرگی مانند تهران افزایش داده است که این خود زمینه ایجاد تراکم خودروها و افزایش نرخ موتوریزاسیون (تعداد خودرو به ازای هر ۱۰۰ یا ۱۰۰۰ نفر جمعیت) و مشکلات رانندگی و بروز تصادفات در اثر تردد بیش از حد خودرو شده است.
در اهمیت بررسی موضوع رانندگی و اتومبیل و مسئله بیمه شخص ثالث که مستقیماً مربوط به آن می‌باشد، همین بس که بخش مهمی از نیروی انسانی، ماشین آلات، بودجه ریالی و اعتبارات ارزی و به بیان دیگر، سرمایه مملکت به صنعت حمل و نقل اختصاص می‌یابد.
در دنیای امروز همه ما یا راننده‌ایم و یا به عنوان سرنشین از اتومبیل استفاده می‌کنیم. از این رو، در هر رده شغلی یا علمی که باشیم، آشنایی با حمل و نقل و اصول راهنمایی و رانندگی و ترافیک و فرهنگ رانندگی با اتومبیل برای امنیت و سلامت ما و جامعه‌مان لازم است.
رفت و آمد وسایل نقلیه مختلف، توسط افراد مختلف و با هدف‌های مختلف، پدیده ترافیک را شکل می‌دهد و در جریان آن به دلایلی مانند وجود نقص فنی وسایل نقلیه، عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی و بی‌توجهی برخی از رانندگان، شمار زیادی تخلف و تصادف رانندگی روی می‌دهد و نیز ترافیک سنگین و ناسالم، زیان‌های اجتماعی و فرهنگی بسیاری را موجب می‌شود که تخلف از مقررات، پرخاشگری و تجاوزگری و ناهنجاری‌های دیگر نمودهای آن است.
با نگاهی گذرا به نتایج ناشی از ترافیک ناسالم و آمار تصادف‌های ناشی از رانندگی و لطمه‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری که به دنبال دارد، لزوم بررسی عوامل ایجاد کننده این سوانح و در نتیجه، کاهش این عوامل و ایجاد نوعی فرهنگ رفتاری و اجتماعی به نام «فرهنگ رانندگی» روشن و مشخص می‌شود. به طور کلی، در تصادف‌های رانندگی به غیر از کشته‌شدگان و مجروحان آنها و خسارت‌های مادی، باید خسارت‌های وارد شده به محیط زیست، هزینه‌های اجتماعی خدمات فوری پزشکی و امدادی، هزینه خدمات پلیس راه و راهنمایی و رانندگی، دادگاه‌ها و واحدهای اداری و افت تولید را مدنظر قرار داد.
از آن چه گفته شد و با مروری بر آمار یادشده، ناگفته پیداست که نتایج حاصل از ترافیک ناسالم و تخلف‌های رانندگی، خسارات عدیده اقتصادی و اجتماعی را شامل می‌شود. خسارات اقتصادی شامل تعویض زود هنگام قطعات خودرو، مستهلک شدن وسیله نقلیه، ارزبری خرید قطعات، هزینه زیاد انتقال وسایل نقلیه تصادفی، دستمزد تعمیرکاران و بسیاری هزینه‌های دیگر است که زمان تلف شده نیز از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخورداراست.
********
پی‌نوشت: در خصوص این مطلب خواننده‌ی محترم باید در نظر داشته باشد که برای یک روزنامه اصولگرا نوشته شده است.